Kako su Indijci iz GIKIL-a isisali 21 milion KM?

Sukobi unutar kompanije Global Ispat Koksna Industrija d.o.o. Lukavac (GIKIL) na vidjelo su iznijeli niz činjenica koje bacaju sumnju na dobronamjernost indijskih predstavnika u upravi preduzeća.

Piše: Ajdin PERČO/Faktor.ba

Prvo su na inicijativu firme Global Steel Holdings Ltd (GSHL), kao jednog od suvlasnika, nedavno iz Nadzornog odbora GIKIL-a smijenjeni predstavnici Koksno-hemijskog kombinata (KHK) Lukavac koji predstavljaju vlasnički udio Federacije BiH. Nakon toga, KHK je predočio izvod iz knjige udjela i registra suda koji pokazuje da GSHL, koji predstavlja indijske suvlasnike, nije u novo preduzeće unio dogovorenih 38 miliona maraka u novcu i isto toliko u stvarima, čime ustvari ova firma ne može biti vlasnik 51 posto GIKIL-a, već samo 30,27 posto.

Kao “šlag na tortu“, podaci do kojih je Faktor došao ukazuju na to da je GSHL-u na ime raznih menadžerskih i konsultantskih usluga, a čiju opravdanost osporavaju bosanski predstavnici uprave, isplaćeno čak 10,64 miliona eura odnosno skoro 21 miliona maraka.

Ugovor i šest aneksa

Osnov za isplatu ovog novca je Ugovor o pružanju usluga upravljanja/rukovođenja na snazi od 2003. godine. Pored toga, interesantan je i ugovor potpisan 18. oktobra 2006. godine u Tuzli između tadašnje Koksne industrije d.o.o. Lukavac (KIL/GIKIL) koju je zastupao zamjenik generalnog direktora Faik Buševac, i Global Infrastructure Holding Ltd. (GIHL), sadašnjeg GSHL-a, koji je zastupao direktor A.K. Agarwal.

U ugovoru se navodi da KIL/GIKIL nema “sve potrebne stručnjake za okončanje svih tehničkih, tržišnih, i finansijskih priprema za početak redovne proizvodnje“. Stoga će indijski GIHL obezbijediti sve potrebne stručnjake i ekspertizu da bi u Lukavcu otpočela proizvodnja ali i da se privedu kraju radovi na završetku i rekonstrukciji pete koksne baterije.

Cijena indijskih stručnjaka u prvoj verziji ugovora iz 2003. iznosila je 5.000 dolara mjesečno za vođu tima, odnosno 4.000 dolara za obične stručnjake. Na ovaj ugovor je u narednim godinama dodano još šest aneksa.

Prvi Aneks ugovora predviđa da se stručnjacima GIHL-a plate troškovi putovanja, smještaja, dodatnih 500 KM za lokalne potrebe življenja i 150 KM za telefonski račun.
U 2007. godini se potpisuje i Aneks 2 ugovora koji predviđa da će stručnjaci GSHL-a (bivši GIHL) dobiti u gotovini 1.100 dolara po članu porodice starijem od 12 godina, 850 dolara po djetetu starosti između 2-12 godina te 350 dolara za djecu do 2 godine.

Pored toga, dodaje se i odredba da GIKIL plaća i premještaje ličnih stvari ili promjenu mjesta stanovanja iz jednog mjesta u Indiji u drugo, ali i da se plaćaju školski troškovi za djecu stručnjaka koji rade u BiH. Predviđa se i da se svakom stranom stručnjaku isplati iznos od 500 KM za kupovinu zimske odjeće za sebe i porodicu prilikom boravka u BiH, piše Faktor.

Aneks 3 predviđa da će GSHL od 2007. GIKIL-u pružati i nove usluge poput “razvoj ljudskih resursa, upravnih inicijativa poput TPM-a i Six Sigme, informacionih tehnologija“ i raznih drugih a za što će mjesečno inkasirati 50.000 dolara.

U Aneksu 4 ugovora ova se cifra mijenja na 50.000 eura, a plaće stranim stručnjacima se mijenjaju sa mjesečnih 5.000 dolara na 5.000 eura i na snagu stupaju od 2008. godine. Novim aneksom je umjesto navedenih 50.000 eura predviđeno plaćanje čak 150.000 eura.

U posljednjem šestom aneksu navodi se da je “GIKIL obavezan da GSHL-u izvrši plaćanje odmah po prijemu faktura/predračuna za mjesečne iznose do jednog mjeseca unaprijed“.

Na osnovu navedenih ugovora i aneksa, GSHL-u je od strane zajedničkog preduzeća GIKIL u periodu od 2006. do 2015. godine isplaćeno 10,64 miliona eura, odnosno oko 21 milion maraka.

Pljačka GIKIL-a?

Komentirajući ove podatke, direktor KHK Lukavac Zuhdija Hasanhodžić za Faktor kaže da su indijski predstavnici u upravi plaćali strane stručnjake, valjda misleći da su “naši nesposobni“.

– Oni (Indijci op.a.) su odobrovljili naše iz uprave da potpišu taj ugovor da plaćaju GSHL-u 150.000 eura za TPM i Six Sigmu. Visina te naknade se mijenjala, s obzirom na to koliko im je trebalo para pa je pravljeno nekoliko aneksa – tvrdi Hasanhodžić.

On je već ranije preko saopćenja za javnost isplatu navedenih više od 10 miliona eura ocijenio kao pljačku GIKIL-a i KHK “menadžerskim uslugama koje ničemu ne služe“.

U međuvremenu su se oglasili i indijski predstavnici firme GIKIL saopćenjem u kojem navode da pokušavaju osigurati da trenutni sporovi ne utječu na poslovanje kompanije. Smjenu dvojice predstavnika KHK-a u Nadzornom odboru GIKIL-a pravdaju potrebom za osiguranjem normalnog funkcioniranja firme optužujući bh. stranu za namjernu blokadu. Za kraj navode da je GIKIL kompanija koja ostvari godišnji promet od 229 miliona KM i doprinosi petini prihoda Željeznica FBiH te u ukupnom izvozu BiH učestvuje sa 3 posto.

GSHL isključuju iz firme?

– Uprava GIKIL-a (bosanski dio) podnijela je sudu na potvrđivanje Odluku o isključenju iz GIKIL-a osnivača GSHL, zbog neispunjavanja obaveza iz Ugovora o pristupanju i smatram da je to, uz pritisak KHK da se u Skupstini GIKIL-a stvari urede po zakonu, razlog nebuloznih radnji koje čini generalni direktor GIKIL-a i njegovi savjetnici – navodi se u saopćenju direktora KHK Zuhdije Hasanhodžića.

Isti Indijci i u Srbiji?

Srbijanska fabrika vatrostalnih materijala Magnohrom je pretrpjela niz problema zbog loše privatizacije tokom koje je, prema pisanju beogradske Politike, indijsko-britanska firma Global Steel nanijela najviše štete.

– Prvi potez novih vlasnika bio je “čišćenje“ hale i prodaja otpadnog gvožđa – piše Politika. Dodaje da je oprema vrijedna nekoliko miliona maraka prodana za 160 eura po toni. Nakon toga su indijski vlasnici, predvođeni glavnim predstavnikom Džavidom Pašom, kod Hypo Alpe Adria banke podigli kredit od 4 miliona eura koji nikad nije vraćen, a nije poznato kako je potrošen. Politika piše da je Viši sud u Kraljevu naredio raspisivanje potjernice za nizom Indijaca uključujući i osobu pod imenom Debaši Ganguli. Interesantno je da je jedan od članova lukavačkog GIKIL-a osoba pod imenom Debasish Ganguly.

Registrovani na otoku Man

Firma GSHL je registrirana na otoku Man koji je u posjedu Britanske krune. Inače, ovaj otok je poznat kao raj za offshore kompanije. Britanska vlada je izvršila pritisak na vlasti i banke ovog otoka da otkriju podatke o svim vlasnicima računa nakon čega je provedena istraga o porijeklu imovine, piše britanski list Telegraph.

Naknade stručnjacima GSHL-a            Godina Isplaćeno (EUR)

2006                                                        383.592

2007                                                        990.711

2008                                                       883.371

2009                                                    1.908.618

2010                                                    1.679.387

2011                                                     1.985.584

2012                                                     1.508.714

2013                                                       403.600

2014                                                           21.986

2015                                                        879.022

UKUPNO 10.644.590