Na društvenim mrežama se ponovo aktuelizirala tema o kažnjavaju roditelja koji odbijaju vakcinisati svoju djecu nakon što je u 2023. godini došlo do naglog porasta zaprimljenih potvrda o njihovom sankcionisanju.Tragom te informacije istražili smo koliko je do sada uručeno kazni za roditelje nevakcinisane djece, kolike su te kazne, kao i na koji se način utvrđuje da djeca nisu vakcinisana.Pitanja na ove odgovore potražili smo u Kantonalnoj upravi za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, iz koje su nam objasnili proceduru.Iz ove medicinske ustanove su nam pojasnili da oni od JU Dom zdravlja KS dobijaju potvrdu koja je ovjerena potpisom i faksimilom pedijatra, a u kojoj su navedeni podaci djeteta koje nije vakcinisano, te podaci roditelja/staratelja koji odbija obaveznu imunizaciju svog djeteta.
Po zaprimanju potvrde, putem pošte dostavlja se poziv roditelju/staratelju za pristup u prostorije Kantonalne uprave za inspekcijske poslove, s ciljem utvrđivanja činjeničnog stanja. Prilikom odaziva oditelja/staratelja, inspektor ga upoznaje sa zaprimljenom potvrdom, kao i o zakonskoj obavezi imunizacije.
U slučaju odbijanja provedbe zakonske odredbe obavezne imunizacije, shodno članu 70. Zakonu o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, a u vezi člana 40. istog zakona, roditelju odnosno staratelju izriče se novčana kazna zbog propuštanja dužne brige za maloljetnu osobu, u iznosu od 100 KM do 2.000 KM.
U slučaju da roditelj/staratelj prihvata obavezu izvršenja imunizacije, istom se daje rok od dva mjeseca za obavljanje imunizacije, uz dostavljanje materijalnog dokaza o izvršenom, što inspektori kontrolišu po službenoj dužnosti.
Roditelji koji su se odazvali pozivima, najčešće ističu da je razlog odbijanja vakcinacije djece sumnja na kvalitet vakcina, te bojazan od eventualnih posljedica. U 2019. godini sanitarni inspektori su po službenoj dužnosti dostavili 414 poziva roditeljima/starateljima da se izjasne o razlozima odbijanja vakcinacije.
U periodu 2020-2022. godine usljed pandemije koronavirusom, iako imunizacija nije obustavljena, zaprimljen je manji broj potvrda o odbijanju imunizacije usljed vanrednih okolnosti rada zdravstvenih ustanova.
Tako je tokom 2022. godine zaprimljeno svega 56 potvrda i upućeno isto toliko poziva roditeljima. Ukupno su 23 roditeljska para odbili vakcinisati djecu, te su oni dobili prekršajne naloge u iznosu od po 100 KM ili 2.300 KM.
Simptomatično je da je tokom 2023. godine broj zaprimljenih potvrda naglo porastao. Tako je u januaru ove godine zaprimljeno 57 potvrda, na osnovu kojih su izvršena 33 inspekcijska nadzora.
U februaru je taj broj iznosio 52 poziva, od kojih je 50 izvršenih nadzora, dok je u martu, do momenta sačinjavanja informacije, zaprimljeno više od 100 potvrda o nepotpunom vakcinalnom statusu, o čemu su upućeni pozivi roditeljima.
Dakle, u januaru i februaru 2023. godine izvršena su ukupno 83 inspekcijska nadzora i izrečeno 60 prekršajnih naloga u iznosu od 6.000,00KM, a ostali inspekcijski postupci su u toku rješavanja, te se realizacija imunizacije prati po službenoj dužnosti, uz napomenu da se nerijetko dogodi i da se poslati poziv vrati usljed netačne adrese, što usložnjava i sam postupak inspekcijskog nadzora.
Treba istaći da u slučaju ponovljenog zaprimanja potvrde o odbijanju imunizacije, odnosno ako je roditelj već prekršajno sankcionisan, inspektor će pokrenuti prekršajni postupak kod nadležnog suda za određivanja većeg iznosa kazne od minimalne koja evidentno nije rezultirala učinkom.
